Electronic Structure of Atoms
የአቶም ኤሌክንትሮኖች አቀማመጥ  (መልኬሌክትሮን)

Electron configurations and the periodic table
መልኬሌክትሮን እና የንጥረ ነገር ሰንጠረጅ

Electron Configurations and the Periodic Table

የንጥረ ነገር ሰንጠረጅ  የተዋቀረው  ተመሳሳይ ቫለንሲ መልክኬሌክትሮን ያላቸው
ንጥረ ነግሮች
በየዓምዱ  እንዲሆኑ ተደርጎ ነው። ለምሳሌ በቫላንሲ ቀፎ ላይ አንድ ኤሌክትሮን ያላቸው በመጀምሪያ ዓምድ
ውስጥ
ናቸው። ምስሉን እንደሚያሳየው

(1) ወይንጠጅ ቀለም  ያላቸው ዓምዶች ውስጥ ያሉ ንጥረ ነገሮች መልኬሌክትሮናቸው
s-shell or s-ቀፎ ነው
(2) ቢጫ ቀልም ያላቸው ዓምዶች ውስጥ ያሉ ንጥረ ነገሮች መልኬሌክትሮናቸው  d-shell or d-ቀፎ ነው
(3)አረጓዴ ቀልም ያላቸው ዓምዶች ውስጥ ያሉ ንጥረ ነገሮች መልኬሌክትሮናቸው  p-shell or p-ቀፎ
ነው
(4)ሰማያዊ ቀልም ያላቸው ዓምዶች ውስጥ ያሉ ንጥረ ነገሮች መልኬሌክትሮናቸው  4f ወይም 5f-shell
or 4 ወይም 5-ቀፎ ነው

በስተግራ መጀመሪያ ያሉት አልካሊ ብረት እና አልካሊምድር ብረትን ያካትታሉ። እነዚህ ንጥረ ነገሮች ውስጥ
s-ምሕዋሮች  እየተሞሉ ነው።
በስተቀኝ መጨረሻ ያሉት  6 ንጥረ ነገሮች  ውስጥ የ p-ምሕዋሮች እያተሞሉ ነው።
በመካክል ያሉት ብጫ ዓምዶች ወስጥ ያሉት ተሸጋጋሪ ንጥረ ነገሮች ይባላሉ።  እናዚህ ንጥረ ነገሮች ውስጥ
d-ምሕዋሮች እየተሞሉ ነው። ከነዚህ በታች  ያሉት ብሁለት ረድፍና በ14 ዓምዶች ያሉት ንጥረ ነገሮች
ናቸው።
እነዚህ ንጥረ ነገሮች ውስጥ f-ምሕዋሮች እየተሞሉ ነው።

ማስታወሻዎች
(1)  2, 6, 10 and 14 የሚባሉት ቁጥሮች የሚያሳዮት  s(l=0),
p(l=1), d(l=2) and f
(l=3)ምህዋሮች ምን ያህል ኤሌክትሮኖች እንዳሚይዙ ነው ይህውም
የs-ምሕዋር 2 ፤ የpመሕዋር 6፤ የd ምሕዋር 10 እና የf ምሕዋር 14  ኤሌክትሮኖች
ይይዛሉ። እዚህ ላይ  l የአዚሙጥ ኳንቱም ቁጥር ይባላል።<>

(2) የ 1s  ቀፎ  የመጀመሪያው s ቀፎ፤  2p ደግም
የመጀመሪያ 2p ቀፎ ነው። 3d የመጀመሪአይ 3d ቀፎ ነው
(3) n ዋና ቀፎዎችን የሚቆጥር ድፍን ቁጥር ነው።  ለማንኛውም የ n ዋጋ ብዙ ምሕዋሮች ብሎም ቀፎዎች
ሊኖሩ ይችላሉ።

ጥያቄ፡፡የናዮቢዩምን መልኬሌክትሮን ጻፉ
መልስ፡፤  ናዮቢዩም 41 ኤሌክትሮኖች ኣሉት

<>What is the electron configuration for the element Niobium? (41)
የናዮቢዩም መልኬሌክትሮን 1s² 2s² 2p⁶ 3s²
3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁶ 5s¹
4d⁴ ነው። ነገር ግን 5s እና 4d የተቀራረቡ ኃይለ ደረጃዎች በመሆናቸው እርገጠኛው
መኬሌክትሮን
<>የሚያሳየው 1s² 2s² 2p⁶3s²
3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁶ 5s²
4d³
<>

ጥያቄ፤ የኒኮልን መልኬሌክትሮን  ጻፍ
መልስ፡ ኒኮል 28 ኤሌክትሮኖች ኣሉት ስለዚህ  የኒኮል መልኬሌክትሮን  1s² 2s²
2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d⁸

ጥያቄ፤  የኒኮል መልኬሌክትሮንን አርጎንን መሰረት በማድረግ ጻፍ
መልስ፡ [Ar] 4s² 3d⁸

ጥያቄ፤ የመጨረሻው የኒኮል ቀፎ ወይም ምሕዋር  እዴት እንደተሞላ በስዕል አሳይ፤

መልስ፤ የኤሌክትሮን ከዋነኛ ፀባዮቹ አንዱ በራሱ ዙሪያ መዞር ነው።  በራሱ ዙሪያ ሲዞር
አንዳንዴ ከቀኝ
ወደግራ አንዳንዴ ከግራ ወደ ቀኝ  ይዞራል። ይህም ሆኖ የትኛውን አዟዛር እንደያዘ በትክክል ለማወቅ
አይቻልም።
ይህ ጠባዩ  ስፒን ይባላል።  ከቀኝ ወደግራ ሲዞር  ስፒን-ላይ (spin-up) ይባለል።
ከግራ ወደ ቀኝ ሲዞር
(ስፒን-ታች)። የመሬትን ቀናዊ  አዟዟር ማጤን ወይም በራሷ ዙሪያ መዞሯን ማስታወስ ይጠቅማል

1996 Michael Blaber